Tomonobu Itagaki — một trong những nhà làm game có ảnh hưởng lớn của các thế hệ máy chơi game thứ năm, sáu và bảy — đã qua đời vào ngày 16 tháng 10 năm 2025 ở tuổi 58. Tin buồn được xác nhận qua một bài đăng hậu tử (posthumous) mang tên “Words I Leave Behind” trên trang Facebook của ông, nơi Itagaki viết những dòng cuối cùng về cuộc đời mình: ông tự nhận cuộc đời là một chuỗi trận chiến, không nuối tiếc nhưng tiếc nuối vì không thể để lại tác phẩm mới cho người hâm mộ. Thông tin về nguyên nhân cái chết chưa được công khai; bạn bè ông, James Mielke (đồng sáng lập BitSummit và Tigertron), cho biết đã thăm Itagaki tại bệnh viện một tuần trước khi ông mất và tình trạng bệnh rất nặng trong những ngày cuối cùng. Di sản của Itagaki, tuy vậy, vẫn in sâu trong trái tim hàng triệu game thủ qua hai thương hiệu tiêu biểu: Dead or Alive và Ninja Gaiden.
Hành trình từ Tecmo đến Team Ninja và Dead or Alive
Sự nghiệp của Itagaki bắt đầu năm 1992 tại Tecmo khi ông 25 tuổi, tham gia với vai trò kỹ sư đồ họa trên Tecmo Super Bowl (1993). Đến 1995, ông thành lập nhóm phát triển Tecmo Creative #3, tiền thân của Team Ninja — nơi tạo ra series chiến đấu arcade Dead or Alive (DOA). Mục tiêu ban đầu của DOA là đối trọng với dòng fighting 3D lúc bấy giờ như Virtua Fighter; phong cách DOA nhanh, năng động, hệ phản đòn (counter) và các thao tác ghìm giữ đặc trưng đã tạo nên dấu ấn riêng.
Dead or Alive cứu Tecmo khỏi nguy cơ phá sản và nhanh chóng được chuyển thể lên console (PlayStation, Saturn, sau này Xbox). Itagaki tiếp tục giữ vai trò chỉ đạo trong từng phần DOA, nhất là khi DOA3 trở thành tựa ra mắt độc quyền cho Xbox, và ông vẫn gắn bó tới Dead or Alive Xtreme 2 (2006). Sự pha trộn giữa gameplay đối kháng kịch tính và cách xây dựng nhân vật gây tranh cãi nhưng không thể phủ nhận đã tạo nên cộng đồng người chơi trung thành.
Ảnh chụp gameplay Dead or Alive: đấu tay đôi với hiệu ứng động và nhân vật đặc trưng
Khôi phục Ninja Gaiden: Từ beat ’em up đến hành động hardcore
Một trong những đóng góp quan trọng nhất của Itagaki là việc hồi sinh Ninja Gaiden vào năm 2004. Biến đổi thương hiệu từ series beat ’em up/truyền thống sang game hành động góc nhìn người thứ ba, Itagaki đưa Ninja Gaiden lên một tầm cao mới với độ khó mang tính thử thách, hệ thống chiến đấu mượt nhưng yêu cầu kỹ năng cao, cùng yếu tố bạo lực và hiệu ứng gore rõ nét. Phiên bản Ninja Gaiden 2004 trên Xbox trở thành tượng đài, khởi nguồn cho nhiều phần tiếp theo, spin-off và gây ảnh hưởng sâu rộng tới thiết kế game hành động sau này.
Nhân vật chính Ryu Hayabusa nhanh chóng trở thành biểu tượng: xuất hiện trong nhiều tựa game khác và tiếp tục hiện diện trong các dự án tương lai như thông tin về Ninja Gaiden 4 đã được đề cập. Phong cách thiết kế nhân vật, nhịp chiến đấu và yêu cầu phản xạ chính là di sản quan trọng mà Itagaki để lại cho dòng game hành động.
Ryu Hayabusa trong hình ảnh quảng bá: tiêu biểu cho phong cách hành động khó nhằn của Ninja Gaiden
Những tác phẩm cuối đời, tranh cãi và giá trị di sản
Không phải mọi sản phẩm của Itagaki đều đạt được thành công tương tự. Devil’s Third, một trong những dự án gần cuối, không nhận được sự đánh giá tích cực về mặt phê bình lẫn doanh thu như các tựa trước đó. Dù vậy, đó vẫn là phần trong bức tranh nghề nghiệp đa dạng và không ngại thử nghiệm của ông — từ đối kháng đến hành động bạo lực, từ game thương mại tới các dự án độc lập hơn.
Itagaki nổi tiếng là người có quan điểm mạnh mẽ, làm việc theo trực giác và có cá tính nổi bật trong ngành. Ông để lại phong cách thiết kế rõ ràng: ưu tiên gameplay thô ráp nhưng chân thực, nhịp độ nhanh, hệ thống đòi hỏi kỹ năng và cảm giác thắng/thua đầy cảm xúc. Những yếu tố này ảnh hưởng lớn tới các studio như Team Ninja về sau — dù ông rời Team Ninja, ảnh hưởng đó vẫn tồn tại.
Ảnh hưởng với cộng đồng game Việt và thế giới
Với cộng đồng game Việt, Dead or Alive và Ninja Gaiden từng là những tựa game gợi lại ký ức về kỷ nguyên console cổ điển đến thời hiện đại: những trận đấu tay đôi căng thẳng, thách thức kỹ năng cá nhân, và các khoảnh khắc cinematic ấn tượng. Itagaki không chỉ tạo ra trò chơi, ông tạo ra những trải nghiệm khiến người chơi cảm thấy chiến thắng có giá trị — và thất bại là động lực để luyện tập.
Sự ra đi của ông là mất mát lớn cho ngành công nghiệp game hành động/đối kháng. Nhưng di sản thiết kế, nhân vật biểu tượng và những tựa game nền tảng vẫn sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ nhà phát triển tiếp theo.
Kết luận
Tomonobu Itagaki ra đi để lại một di sản phức hợp: những tựa game định hình phong cách đối kháng và hành động, một phong cách thiết kế cá tính, và cả những tranh cãi không thể tách rời khỏi tên tuổi ông. Ông tự nhận “không hối tiếc”, nhưng hàng triệu fan chắc chắn tiếc nuối vì không còn được đón nhận thêm tác phẩm mới từ ông. Hãy chia sẻ nhân vật hoặc khoảnh khắc trong Dead or Alive/Ninja Gaiden đáng nhớ nhất với bạn — bạn nghĩ sao về di sản của Itagaki trong làng game?
Tài liệu tham khảo:
- Bài đăng “Words I Leave Behind” trên trang Facebook chính thức của Tomonobu Itagaki (được chia sẻ hậu tử).
- Phát biểu của James Mielke, đồng sáng lập BitSummit và Tigertron, về tình trạng bệnh của Itagaki trước khi mất.
- Lịch sử phát triển Tecmo, Team Ninja, Dead or Alive và việc hồi sinh Ninja Gaiden (nguồn báo chí chuyên ngành).
