Hồi ức về những tựa game chuyển thể, hay còn gọi là “licensed games”, luôn gợi lên trong tâm trí game thủ Việt một cảm giác hoài niệm khó tả. Đó là kỷ nguyên vàng của những tựa game ăn theo phim hay chương trình truyền hình, thường ra mắt cùng lúc với tác phẩm gốc trên các hệ máy console đời cũ. Chúng ta đã chứng kiến không ít những “thảm họa” như Superman 64 hay E.T. trên Atari, nhưng cũng có những viên ngọc quý như GoldenEye của Rare, một tựa game không chỉ là bản chuyển thể xuất sắc mà còn được coi là biểu tượng định hình cả một thể loại, thay đổi vĩnh viễn ngành công nghiệp game.
Ngày nay, nhiều người cho rằng những tựa game chuyển thể kiểu đó đã không còn. Tuy nhiên, đó chỉ là một sự nhầm lẫn. Thực tế, game chuyển thể chưa bao giờ biến mất, mà thay vào đó, chúng đã lột xác, trở thành một thế lực ngầm thống trị và định hình toàn bộ thị trường game toàn cầu, đặc biệt là tại Việt Nam, nơi các IP lớn luôn có sức hút mạnh mẽ.
Khi Mọi Tựa Game Đều Là Sản Phẩm “Được Cấp Phép” (Licensed)
Thế giới game hiện tại đang xoay quanh những “thương hiệu” (Intellectual Property – IP) khổng lồ, và các tựa game được cấp phép không chỉ tồn tại mà còn bùng nổ mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Sự khác biệt nằm ở chỗ, thay vì chỉ đơn thuần là game “ăn theo” phim chiếu rạp, chúng đã phát triển thành những sản phẩm tận dụng triệt để giá trị cốt lõi của các vũ trụ giải trí rộng lớn.
Vũ Trụ Marvel Và Sự Bành Trướng Khó Cưỡng
Vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU) đã thống trị màn ảnh rộng suốt một thập kỷ qua, và không có gì ngạc nhiên khi tầm ảnh hưởng của nó lan rộng sang cả lĩnh vực game. Dù nhiều game Marvel chủ yếu dựa trên truyện tranh gốc, nhưng không thể phủ nhận chính sự thành công vang dội của MCU đã nâng tầm giá trị và sức hút của toàn bộ IP này. Hàng loạt tựa game Marvel đã ra đời, từ những cái tên đình đám như Marvel Rivals, Marvel’s Avengers (dù đã bị ngừng phát triển), loạt game Marvel’s Spider-Man của Insomniac Games, Guardians of the Galaxy, Marvel’s Midnight Suns, cho đến các dự án đang được phát triển như Blade, Wolverine, Marvel 1943: Rise of Hydra, và một game Iron Man mới (khác với phiên bản game dựa trên phim đầu tiên). Chưa kể đến các tựa game di động gây nghiện như Marvel Snap và Marvel Mystic Mayhem.
Wolverine tung chiêu trong game đối kháng Marvel Rivals, đại diện cho xu hướng game chuyển thể từ thương hiệu Marvel.
DC Comics – Từ Biểu Tượng Batman Đến Những Thử Nghiệm “Live-Service”
DC cũng không kém cạnh với vô vàn sản phẩm game chất lượng. Loạt game Batman: Arkham của Rocksteady Studios đã trở thành huyền thoại, định nghĩa lại dòng game siêu anh hùng. Bên cạnh đó, chúng ta còn có hai series Batman Telltale, Gotham Knights, Suicide Squad: Kill the Justice League, và loạt game đối kháng Injustice. Đáng chú ý, Warner Bros. vẫn tiếp tục tuyển dụng cho một tựa game live-service DC khác, bất chấp những thất bại của các dự án trước đó, cho thấy sự “cố chấp” trong việc khai thác các IP đình đám.
Nhiều game thủ có thể lập luận rằng các game dựa trên truyện tranh không phải là “game chuyển thể thực sự” từ phim. Tuy nhiên, hãy nhìn vào Suicide Squad: Kill the Justice League. Liệu nó có thu hút được sự chú ý lớn như vậy nếu không nhờ sự nổi tiếng của Harley Quinn do Margot Robbie thủ vai trên màn ảnh rộng? Rõ ràng, yếu tố điện ảnh đã tạo ra sức bật khổng lồ cho các IP này.
Hơn Cả Siêu Anh Hùng: Sự “Bùng Nổ” Của Các IP Khác
Xu hướng này không chỉ dừng lại ở các siêu anh hùng. Có rất nhiều ví dụ khác minh chứng cho sự thống trị của game chuyển thể từ các thương hiệu lớn:
- The Walking Dead (dù cũng bắt nguồn từ truyện tranh, nhưng series phim truyền hình mới là thứ đưa nó lên tầm cao mới).
- Game Friday the 13th từng rất ăn khách và một bản mới đang trong quá trình phát triển.
- Hàng loạt game Harry Potter thành công.
- Tựa game James Bond mới đang được IO Interactive phát triển.
- Vô số game Star Wars, Lord of the Rings, South Park, Mad Max, và Avatar: Frontiers of Pandora.
- Ngay cả những studio độc lập như Bithell Games cũng đã ra mắt hai game Tron và một game John Wick.
- Và không thể không kể đến Alien Isolation, hay những cái tên mới như Rebel Moon và thậm chí cả Barbarian – một bộ phim độc lập không phải franchise cũng đã có game chuyển thể.
Nữ siêu anh hùng Wonder Woman, một trong những IP DC Comics tiềm năng nhưng tựa game của cô đã bị hủy bỏ.
Thực Tại Ngành Game: Khi Mọi Thứ Đều Phải Là Một “Thương Hiệu”
Việc liệt kê danh sách dài và vẫn còn thiếu sót này nhằm mục đích chứng minh một điều: game chuyển thể không chỉ chưa bao giờ biến mất mà còn đang chiếm lĩnh toàn bộ ngành game. Trong thập kỷ qua, chi phí phát triển game ngày càng tăng vọt, khiến các công ty lớn ngày càng sợ hãi việc chấp nhận rủi ro. Việc dựa vào các IP nổi tiếng – từ phim ảnh, truyền hình, cho đến truyện tranh – là một cách “chắc ăn” để đảm bảo thu hút được sự chú ý và lượng fan sẵn có.
Rủi Ro Khổng Lồ Đằng Sau Chi Phí Cấp Phép
Tuy nhiên, chính thái độ “an toàn” này lại đang dẫn đến việc đóng cửa các studio và hủy bỏ hàng loạt dự án game đầy hứa hẹn. Chi phí cấp phép IP là một con số kinh khủng. Theo một báo cáo từ Bloomberg dựa trên vụ rò rỉ dữ liệu của Insomniac vào năm 2023, “cam kết cấp phép giữa Insomniac và Marvel lên tới 621 triệu USD để phát triển và tiếp thị các game X-Men cho đến năm 2035”, bao gồm cả game Wolverine và Spider-Man 3. Thật không khó để hiểu tại sao những studio không thể đáp ứng được các tiêu chuẩn tài chính cao ngất ngưởng này lại bị hủy game và đóng cửa sau nhiều năm phát triển, điển hình là game Black Panther của Cliffhanger Games hay Wonder Woman của Monolith.
Cấp phép không chỉ phổ biến mà còn là một mô hình kinh doanh chi phối đáng kinh ngạc. Xu hướng tái bản (remake), khởi động lại (reboot) và sử dụng đi sử dụng lại các IP cũ vẫn tiếp diễn không ngừng. Mọi thứ đều đang là một thương hiệu hoặc khao khát trở thành một thương hiệu, và do đó, mọi thứ đều là một sản phẩm “ăn theo”.
Liệu Xu Hướng Này Có Bền Vững?
Liệu mô hình này có bền vững? Chắc chắn là không. Nhưng các nhà phát hành lớn quá sợ hãi việc tạo ra những tựa game nguyên bản vì lo ngại chúng sẽ thất bại. Chúng ta có thể hiểu được nỗi hoài niệm về những tựa game chuyển thể ngày xưa – ít nhất, sự thất bại của chúng không dẫn đến việc phá sản cả một studio. Ngành game đang đứng trước ngã ba đường, khi sự an toàn tài chính đang lấn át sự sáng tạo.
Tóm lại, game chuyển thể không mất đi mà đã trở thành xương sống của ngành công nghiệp game hiện đại, dù ẩn chứa nhiều rủi ro về tài chính và tiềm năng sáng tạo. Ngành game cần một sự cân bằng giữa khai thác các IP giá trị và việc nuôi dưỡng những ý tưởng độc đáo, đột phá.
Bạn nghĩ sao về xu hướng này? Liệu chúng ta có đang thiếu đi những tựa game nguyên bản độc đáo trong bối cảnh các IP lớn đang thống trị? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
